Blog

Στο μακρύ ταξίδι μέσα στους αιώνες η τέχνη του ψηφιδωτού πέρασε από την Ανατολή στη Δύση με διάφορες μορφές και εφαρμογές.Τα παλιότερα λείψανα ψηφιδωτών βρίσκονται στη Μεσοποταµία και χρονολογούνται περίπου από το 3000 π.Χ. Αρχαιολογικές έρευνες στο ναό της πόλης Ουρούκ νοτιοανατολικά της Βαγδάτης ανακάλυψαν ψηφιδωτά από κοχύλια, πηλό και όνυχα. Στον αρχαίο ελληνικό χώρο η τεχνική παρουσιάζεται τον 8ο αι. π.Χ. Από τα παλαιότερα επιδαπέδια ψηφιδωτά είναι αυτά που βρέθηκαν σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην πόλη Γόρδιο της δυτικής Μ. Ασίας. Χρησιµποιήθηκαν πέτρινες ψηφίδες (βότσαλα) και θέµατα εμπνευσμένα από το φυτικό κόσµο.

Στις αρχές και τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. ανήκουν τα περίφηµα ψηφιδωτά της Ολύνθου και της Πέλλας, όπου χρησιµοποιούνται γυάλινες ψηφίδες.Το 2ο αι. π.Χ. στην Πέργαµο χρησιµοποιούνται γυάλινες ψηφίδες µε µεγάλη ποικιλία χρωµάτων και πρώτοι οι τεχνίτες της Περγάµου λειαίνουν την επιφάνεια του ψηφιδωτού για να φαίνονται καλύτερα τα χρώµατα. Τον 1ο αι. π.Χ. στην Ιταλία συναντάµε το µελανόµορφο ρυθµό. Εξαίρετα δείγµατα αυτής της περιόδου είναι το λεγόµενο «σπίτι του Φαύνου» στην Ποµπηία (η δραµατική σύνθεση της µάχης στην Ισσό). Συγγένεια µε αυτά παρουσιάζουν τα ψηφιδωτά δάπεδα της ∆ήλου, µε τα χαρακτηριστικά εµβλήµατα των σπιτιών. Ύστερα από την επικράτηση του χριστιανισµού η τέχνη των ψηφιδωτών άρχισε να κάνει τα πρώτα βήµατα και σε χριστιανικά µνηµεία.

Η τέχνη του ψηφιδωτού παρουσιάζει µεγάλη άνθηση και χρησιµοποιείται για τη διακόσµηση προσόψεων ναών ή παλατιών, θόλων κ.ά. Τα θέµατα των ψηφιδωτών αυτής της περιόδου είναι παρµένα, ανάλογα µε το χώρο στον οποίο τοποθετούνται, από την ελληνική µυθολογία, από την Παλαιά και Καινή ∆ιαθήκη, ή αποτελούν θέµατα της καθηµερινής ζωής ή του φυτικού και ζωικού βασιλείου.

Στη ∆ύση την περίοδο του μεσαίωνα η τέχνη του ψηφιδωτού είναι βαθύτατα επηρεασµένη από τη βυζαντινή τεχνοτροπία, καθώς πολλές φορές καλούνται Βυζαντινοί τεχνίτες για να κατασκευάσουν περίτεχνα ψηφιδωτά. ∆είγµατα αυτής της εποχής αποτελούν τα ψηφιδωτά της μονής του Μοντεκασίνο στην Ιταλία, η Καπέλα Παλατίνα στο Παλέρµο κ.α. Την περίοδο της αναγέννησης µε την τέχνη του ψηφιδωτού ασχολήθηκαν και μεγάλοι ζωγράφοι δημιουργώντας τα προσχέδια τους. ∆είγµατα τέτοιων ψηφιδωτών αποτελούν ο θόλος στη Σάντα Μαρία ντε Πόπολο στη Ρώµη, τα ψηφιδωτά του ναού του Αγίου Μάρκου στη Βενετία και του Αγίου Πέτρου της Ρώµης.

Στην Ελλάδα η τέχνη της ψηφίδας έγινε συνώνυμη της βυζαντινής τέχνης ,αλλά ακόμα και αν η τέχνη του Βυζαντίου παρήλθε ,η ψηφιακή δημιουργία βρήκε την θέση της στα δάπεδα των αστικών σπιτιών τις δεκαετίες 1960 και 1970 και στις αυλές των εκκλησιών με την μορφή μωσαϊκών και βοτσαλωτών αντιστοίχως.

Η σύγχρονη εξέλιξη της ψηφίδας σήμερα δεν καλύπτει μόνο δάπεδα ή τοίχους αλλά διακοσμεί κάθε λογής αντικείμενα και έπιπλα. H ιταλική εταιρεία Sicis με εξειδίκευση στις ψηφίδες δεν περιορίζεται μόνο στο γυαλί ,αλλά χρησιμοποιεί επίσης μάρμαρο, πέτρα ,ακρυλικό ακόμα και μέταλλο συνδυαζόμενα με εκτυφλωτικά χρώματα στις συνθέσεις της. Αντίπαλος της είναι η εταιρεία Bisazza στην Β. Ιταλία που ιδρύθηκε το 1956 και έχει κάνει συνεργασίες με μεγάλους σχεδιαστές όπως ο Andree Putman ,Fabio Novembre,Marcel Wanders και άλλους. Η εταιρεία με την δημιουργία του Bisazza Design Studio υπό τον αρχιτέκτονα Carlo dal Bianco εμπνέεται από τις μεγαλοπρεπείς αναλογίες της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής δημιουργώντας έργα μεγάλης κλίμακας.

Όμως το ψηφιδωτό έχει δημιουργήσει και μια σειρά από designers που δημιουργούν μικρής κλίμακας έργα όπως πίνακες ,επενδύσεις επίπλων ,μουσικά όργανα ,παπούτσια και άλλα. Ο γνωστός αρχιτέκτονας Alessandro Mendini είχε δείξει τον δρόμο ήδη από το 1978 με μια εμβληματική δημιουργία του την πολυθρόνα Proust.Στην πορεία φιλοτέχνησε για την παριζιάνικη γκαλερί Kreo το Tavolino ένα πολύχρωμο τραπέζι με έντονο άρωμα 80s στο πνεύμα του κινήματος Mempfis.

O Αμερικανός Stephen Burks ,προτίμησε να επενδύσει βάζα και μπόλ για λογαριασμό της Cappellini το 2008 ,ενώ η εταιρεία Momenti κυκλοφόρησε στην αγορά μια σειρά κατόπτρων υπό τον τίτλο Emotion 2008.

O Σαϊμίρ Στρατή, ξεκίνησε την καριέρα του κάνοντας αποκαταστάσεις σε διάφορα μωσαϊκά στους αρχαιολογικούς χώρους της Byllis, της Amantia και της Απολλωνία στην Αλβανία. Έχει δημιουργήσει μερικά από τα πιο εντυπωσιακά ψηφιδωτά και έχει βραβευτεί με 7 Guinness World Records την τελευταία δεκαετία. Έχει δημιουργήσει ένα είδος ψηφιδωτού χρησιμοποιώντας μόνο οδοντογλυφίδες, καρφιά, βίδες, κόκκους καφέ, πώματα κρασιού, ή ακόμα και πινέλα.

Η φιλοσοφία του ψηφιδωτού έχει επηρεάσει και τους σχεδιαστές μόδας. Οίκοι όπως η Channel και οι Dolce & Gabbana έχουν σχεδιάσει ολόκληρη κολεξιόν εμπνευσμένη από την τεχνοτροπία των ψηφιδωτών και των χρωματικών συνδυασμών ,χρησιμοποιώντας χρώματα πορφυρά, πράσινα και χρυσά μεταφέροντας την αίγλη και την λάμψη του Βυζαντίου στις διεθνείς πασαρέλες.

Το ψηφιδωτό αναμφίβολα αποτελεί μια διαχρονική αξία στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού χαρίζοντας μας έργα μικρής ή μεγάλης κλίμακας με την μεγάλη «ευκολία» που έχει στην προσαρμογή του σε διαφορετικές πτυχές της τέχνης είτε αυτή είναι ένα χειροποίητο αντικείμενο ή μια διαδικτυακή πλατφόρμα .